Quá trình xuất bản tờ Tiếng Dân Tiếng Dân (báo)

Trụ sở tờ Tiếng Dân ngày nay.

Năm 1926, chính quyền Pháp chủ trương cải tổ Hội đồng Tư phỏng thành Nhân dân Đại biểu (Viện Dân biểu) và sắp đặt tổng tuyển cử hạn chế, Huỳnh Thúc Kháng đệ đơn ứng cử tại hạt Tam Kỳ và trở thành Viện trưởng Viện Dân biểu Trung Kỳ.[16] Sau lần khai mạc Hội đồng lần thứ nhất, ông Kháng được những người hoạt động chính trị ủng hộ đã gửi đơn xin phép đến tòa Khâm sứ Trung Kỳ tại Huế để thành lập một tờ báo.[17][16] Để huy động vốn, ông và những người cùng chí hướng dự định thành lập một công ty cổ đông (Société en commandite par actions) với tên gọi Công ty chuyên trách tập cổ Huỳnh Thúc Kháng.[18] Vì không có kinh nghiệm trong việc điều hành tòa soạn, các cộng sự quyết định cử Đào Duy Anh vào Sài Gòn để tìm hiểu công việc làm báo vào cuối mùa hè năm 1926.[19] Ba tháng sau, ông trở lại Tourane (tức Đà Nẵng ngày nay) để hỗ trợ cộng sự lập công ty và mua nhà in để mở tờ Tiếng Dân.[lower-alpha 2][21] Đến tháng 2 năm 1927, công ty đã gọi vốn được 3 vạn bạc (phần lớn đến từ tại Phan Thiết, Bình Thuận và Quảng Nam, nơi phong trào Duy Tân hoạt động mạnh).[22][23] Ngày 12 tháng 2 năm 1927, Toàn quyền Đông Dương Pasquier cho phép tờ Tiếng Dân xuất bản, với điều kiện phải dời trụ sở từ Tourane sang Huế để tiện kiểm soát.[24] Mùa hè năm 1927, Huỳnh Thúc Kháng, Nguyễn Xương Thái và Đào Duy Anh đến Hà Nội mua lại nhà in Nghiêm Hàm nhằm chuyển cơ sở về Huế, dự kiến báo sẽ xuất bản vào tháng 7 cùng năm.[25] Chủ nhiệm tờ Thực nghiệp dân báo Mai Du Lân đã đồng ý chuyển nhượng toàn bộ trang thiết bị nhà in Nghiêm Hàm, đồng thời đưa thợ nhà in vào Huế giúp đỡ.[26][23] Tháng 4 năm 1927, trụ sở tòa soạn chuyển đến 123 đường Đông Ba phố Hàng Bè, tỉnh Thừa Thiên.[23][lower-alpha 3] Số báo đầu tiên chính thức được phát hành vào ngày 10 tháng 8 năm 1927.[26]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Tiếng Dân (báo) https://books.google.com/books?id=Y7wzAAAAIAAJ https://www.google.com/books/edition/_/Gl9QAQAAMAA... https://baotanglichsu.vn/vi/Articles/3097/19426/va... https://repository.vnu.edu.vn/flowpaper/simple_doc... http://tapchisonghuong.com.vn/tap-chi/c477/n31810/... https://www.google.com/books/edition/B%C3%A1o_ch%C... http://tapchisonghuong.com.vn/tin-tuc/p2/c15/n1042... https://www.google.com/books/edition/Hu%E1%BB%B3nh... https://repository.vnu.edu.vn/flowpaper/simple_doc... https://vjol.info.vn/index.php/ncpt-hue/article/vi...